Een vasa praevia is een gevaarlijke complicatie waarbij 1 of meerdere bloedvaten van de placenta of navelstreng onder de baby en voor het geboortekanaal liggen. Dat komt voor bij 1 op de 2500 – 6000 zwangerschappen. Als tijdens de zwangerschap een vasa praevia wordt ontdekt, is een geplande keizersnede de enige manier om veilig te bevallen.

Wat is een vasa praevia?

De navelstreng verbindt de baby met de placenta. In de taaie, stevige navelstreng zitten drie bloedvaten: 2 slagaders en 1 ader die zuurstof en voedingsstoffen naar de baby brengt. Bij een vasa praevia ligt een deel van deze bloedvaten onder de baby. Voor de uitgang van het geboortekanaal en zonder bescherming van de navelstreng.

Een vasa praevia is iets anders dan een placenta praevia. Bij een vasa praevia is er sprake van een voorliggend bloedvat. Bij placenta praevia ligt de placenta voor of vlakbij de geboorteopening. Een vasa praevia komt wel vaker voor bij een placenta praevia.

Soorten vasa praevia

Er zijn drie soorten vasa praevia:

∙ Velamenteuze navelstrenginsertie
Normaal gesproken zit de navelstreng vast in het midden van de placenta. Bij een velamenteuze navelstrenginsertie komt de navelstreng uit in de vliezen. Van daaruit lopen de bloedvaten van de baby onbeschermd naar de placenta toe.

∙ Vasa praevia in combinatie met een ‘meerlobbige placenta’
Een meerlobbige placenta is een placenta die uit meerdere delen bestaat. Hierbij lopen er onbeschermde bloedvaten tussen de delen van de placenta.

∙ Meerlobbige placenta in combinatie met velamenteuze navelstrenginsertie
Een combinatie van de twee bovenstaande soorten.

Oorzaak en verhoogde kans

Hoe een vasa praevia ontstaat, is niet helemaal duidelijk. Een van de theorieën is ‘trophotropisme’. Daarbij groeit de placenta omhoog naar de meest voedselrijke delen van de baarmoeder, maar de bloedvaten blijven achter.

Er is een verhoogde kans op vasa praevia, bij:

∙ Laagliggende placenta of placenta previa
∙ Meerlobbige placenta
∙ Velamenteuze navelstrenginsertie
∙ IVF- zwangerschappen
∙ Meerlingzwangerschappen
∙ Een eerdere baarmoederoperatie of curettage

Vasa praevia ontdekken

Een gynaecoloog kan een vasa praevia zien tijdens de twintigwekenecho door middel van een ‘color doppler echo’. Dit apparaat laat met kleuren zien hoe de bloedvaten van de baby en de navelstreng lopen. Zo kan ook gezien worden of deze voor de uitgang van het geboortekanaal liggen. De moeder merkt qua zwangerschap meestal niets van een vasa praevia. Een belangrijk alarmsignaal tijdens de zwangerschap is (pijnloos) bloedverlies in de tweede helft van het tweede of in het derde trimester. Dan kan er een ader gescheurd zijn. In dit geval is het belangrijk om direct contact op te nemen met de verloskundige of gynaecoloog. Ook als er geen vasa praevia vastgesteld is.

Medische begeleiding

Als de moeder een vasa praevia heeft, is de zwangerschap vanaf dat moment medisch: ze wordt begeleid door een gynaecoloog. In overleg met de gynaecoloog volgt een geplande keizersnede tussen 35-37 weken zwangerschap. Een vaginale bevalling is bij een vastgestelde vasa praevia te gevaarlijk: het sterftecijfer ligt dan tussen de 50 en 95%. Als de vasa praevia tijdens de zwangerschap ontdekt wordt en de baby met een keizersnede wordt geboren, is de overlevingskans 97%.

Zwanger met vasa praevia

De gynaecoloog overlegt met de moeder hoe de rest van de zwangerschap eruitziet. Dit is per vrouw verschillend. Maar ook per gynaecoloog. Soms betekent het dat de moeder rustig aan moet doen. Andere gynaecologen motiveren moeders juist om in beweging te blijven. Bij bloedverlies of beginnende weeën is het belangrijk om direct contact op te nemen met het ziekenhuis. Na bloedverlies wordt de moeder in de meeste gevallen opgenomen, om te onderzoeken of het bloed van de moeder of de baby is. Ook kan de hoeveelheid bloedverlies een reden zijn om over te gaan tot een spoedkeizersnede.  

Wil jij je voorbereiden op een geplande keizersnede? Lees de tips & tricks van ouders die jou zijn voorgegaan. Of kies voor de complete online leeromgeving en krijg toegang tot veel extra informatie. Bijvoorbeeld hulp bij het gesprek met de gynaecoloog, tips van een fysiotherapeut hoe je na de operatie uit bed komt en nog veel meer!

Bronnen
Vasaprevia.nl
NVOG.nl
Proefschrift Vasa previa and placenta associated complications – Diagnosis and risk assessment, Ruiter, L. (2017) University of Amsterdam